The Imitation Game (2014)

Korte Inhoud
Film over het levensverhaal van Alan Turing, een Britse wiskundige en informaticus. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werkte hij voor de Britse crypto-analytische dienst, die als doel had onderschepte gecodeerde berichten van de Duitsers te ontcijferen. Turings grootste verwezelijking bestond erin om als één van de eersten de Duitse Enigma-codes te breken waardoor de Geallieerden de controle over de Atlantische Oceaan kregen en uiteindelijk de oorlog zouden winnen.

Genre : Biografie/Drama/Oorlog
Land : UK/VS

Cast :
Benedict Cumberbatch : Alan Turing
Keira Knightley : Joan Clarke

Matthew Goode : Hugh Alexander

Regisseur : Morten Tyldum

Mijn mening

“Cryptography is the science of codes.

Like secret messages?

Not secret. That’s the brilliant part. Messages that anyone can see, but no one knows what they mean, unless you have the key.

How is that different from talking?

Talking?

When people talk to each other they never say what they mean. They say something else. And you’re supposed to just know what they mean. Only, I never do. So how is that different?

Alan, I have a funny feeling that you’re going to be very good at this.”

Achteraf gezien was deze conversatie tussen Alan Turing en zijn schoolvriend Christopher Morcom voor mij de perfecte samenvatting van het fascinerende leven van de hoogintellectuele wiskundige Turing. Het fenomeen waarmee hij geconfronteerd werd zijn hele leven heeft alles met “decodering” te maken . Van jongs af aan heeft Alan problemen met de omgang met zijn medemensen en is het voor hem als het ware een soort cryptogram hoe te ageren en te reageren ten aanzien van zijn medemensen. Een briljante geest die simpele menselijke interacties gewoonweg niet kon vatten. In een latere fase was hij diegene die een voorloper van de huidige computer ontwierp en de beginselen van artificiële intelligentie vastlegde om op die manier de beruchte Enigma codeermachine , die door de Duitse mogendheid werd gehanteerd en om de 24 uur van combinatie veranderde, te kraken. Een schier onmogelijke opdracht die dankzij het pionierswerk van Poolse wetenschappers op dit vlak door hem werd mogelijk gemaakt, na het bouwen van één van de eerste zichzelf corrigerende computer “The Bombe”. Uiteindelijk zou dit de loop van WWII ingrijpend veranderen en 2 tot 4 jaar vervroegd eindigen waardoor miljoenen levens gespaard bleven.

Deze schitterende biografische film belicht drie belangrijke episodes in het leven van Turing : zijn schoolperiode in Sherborne waar hij vanzelfsprekend het middelpunt van pesterijen was door zijn apart gedrag, de oorlogsperiode dat zich hoofdzakelijk in Bletchley park afspeelt waar hij met behulp van enkele medewerkers de innovatieve machine bouwde en de naoorlogse periode. Het resultaat is een snugger in elkaar verweven verhaal dat moeiteloos van periode naar periode springt. Normaal gezien ben ik niet zo’n enorme fan van zulke flashbacks maar de Noorse regisseur Morten Tyldum slaagt er wonderwel in om drie verhalen parallel te laten lopen zonder verwarrend over te komen. Ondanks dat het leeuwendeel van het verhaal zich afspeelt tijdens de 2^de wereldoorlog, is het geen typisch oorlogsfilm en moet je ook geen heroïsche strijdtaferelen verwachten. De nadruk ligt op de persoon Turing en zijn geestelijke gezondheid die hem parten speelde gedurende zijn hele leven. Een moeilijk, ongeduldig, arrogante, narcistische ingestelde persoon waarmee samenwerken niet evident was, daar hij een grondige hekel had om ingewikkelde stellingen uit te leggen en iedereen in een laagdunkende manier behandelde. Veel van zijn karaktertrekken lijken autistisch van aard en wijzen in de richting van het syndroom van Asperger.

Wat vooral indruk op mij maakte in deze film was de vertolking van Benedict Cumberbatch die op een briljante manier de persoon Turing in beeld brengt. Een realistisch portret waarbij je als kijker probeert het raadsel Turing te ontcijferen. Hij slaagde erin om je gevoelens ten aanzien van dit genie telkens weer te laten omslaan. Van sympathie naar irritatie, om daarna te veranderen in medelijden. Het ene moment heb je een hartstochtelijke hekel aan dit ettertje. Het volgende moment is er diepe bewondering en verontwaardiging over de behandeling die deze “oorlogsheld” onderging. Een gebrek aan waardering voor zijn onmogelijke prestatie en het feit dat er pas in 2009 voor een postuum eerherstel gepleit werd en de Britse regering uiteindelijk haar excuses aanbood, spreekt boekdelen. Ondanks dat ik ook een wiskundige opleiding heb genoten en dagdagelijks bezig ben met computers, moet ik tot mijn schande toegeven dat ik nog nooit van Alan Turing gehoord had. Dit jaar kon ik in “The Machine” genieten van een scène waar een zekere Vincent, ook een A.I. expert, bepaalde software systemen onderwierp aan een turingtest. Ook een gekende procedure die beschreven werd door Turing in een artikel toen hij aan de universiteit van manchester werkte.

Geen twijfel mogelijk. Dit vond ik één van de meest boeiende films van het laatste jaar waarin meesterlijke geacteerd werd. Niet alleen door Cumberbatch (en ik tip op een Oscar hiervoor), maar ook door Keira Knightley waar ik doorgaans een grondige hekel heb op het moment dat ze weer die overdreven expressieve glimlach bovenhaalt. Ook het gevolg van het kraken van de code en de daaropvolgende maatregelen die genomen werden, gaven het hele verhaal een extra dimensie. Er waren enkele historische onjuistheden : de machine kreeg nooit de naam “Christopher” (dat was puur om het drama gehalte van de film te verhogen), de indruk die men hier krijgt alsof Turing de initiële ontwerper was en het feit dat hij op zijn eentje een brief aan Churchill zou geschreven hebben. Maar ondanks deze futiliteiten, was dit een geslaagd eerbetoon aan een oorlogsheld. Men kan het spijtig genoeg niet bewijzen, maar zonder deze persoon zijn inzet was mijn landstaal nu misschien Duits geweest. Donnerwetter ….